You’re either with us or against us. Polarisatie lijkt gewoon in de wereld van nu. Het is Wilders versus de islam, Al Qaida tegen de VS, je adoreert Feyenoord en dus verafschuw je alles wat Ajax is, en andersom. Tegenstellingen worden versterkt waardoor het wederzijds wantrouwen groeit. Inclusief demoniseren en zwart-wit denken. Gelukkig komt deze uiterst geëscaleerde situatie in 70 procent van de scheidingen niet voor. Of toch wel, een ietsepietsje?

“Hij komt ook altijd te laat”, “Ze zegt ook nooit de waarheid”. “Heeft hij nu alweer de sportkleren vergeten?” “Ze blijft me maar controleren”. Zinnen die rechtstreeks uit mijn mediationpraktijk komen. Van mensen die nog moeten (echt)scheiden en van mensen die allang uit elkaar zijn met als gemene deler dat het gezamenlijke ouderschap (nog) geen vanzelfsprekendheid is.

Voortdurende oordelen en veroordelen. Al luisterend en navragend naar de verhalen daarachter, gaat het soms over dat de ander er nooit was, dat je er alleen voor stond, soms over dat het nooit genoeg was wat je deed, dat je je zo waardeloos voelde. Het ‘samen’ is verworden tot tegen elkaar waarin de escalatieladder treetje bij treetje wordt bestegen. Van heftige scoringsdrift, drastische afname van inlevingsvermogen tot het stellen van voorwaarden, het dreigen met sancties en zelfs vuil spel. Je praat als vogels in paniek, hoorde ik laatst Wende zingen.

En dat laatste klopt als een bus. In onveilige conflictueuze situaties schakel je automatisch over naar je overlevingsstrategie: vechten, vluchten of bevriezen. Je neemt daardoor niet meer werkelijk waar. Dat draagt een flinke steen bij aan het destructieve communicatiepatroon waarin je met de ander terecht gekomen bent. Een diep donker dal dat er dikwijls al tijdens de relatie was. En nee, je hebt er niet bewust voor gekozen om daarin te belanden! Het overkomt je gewoon.

Mijn uitdaging is om mensen te begeleiden om uit dat dal te komen. Door hen bewust te laten worden dat acties niet op zichzelf staan, maar dat die impact hebben op henzelf, op de ander en niet in de laatste plaats op de kinderen. Alles hangt met elkaar samen. Als jij de zaken anders ziet en ervaart, kun je anders handelen. De ander proberen te veranderen is namelijk (ook) na het uiteengaan zinloos.

Hoe kun je meebewegen met de ander om het energieslurpende patroon te doorbreken? Onze Hollandse fado zanger Huub van der Lubbe dicht zo treffend ‘Blijf je verwonderen, zie in het gewone het bijzondere’. Het is hard werken, maar de nuance is er altijd. Tussen zwart en wit zitten verschillende schakeringen grijs. Wilders is ook maar een mens in al zijn onvolkomenheden. Zie je hem al voor je, al buikdansend naast een vrouw in boerka?

Ook gepubliceerd op: Heppee